Εξαγωγή έγκλειστου φρονιμίτη

Η αφαίρεση (εξαγωγή) των τρίτων γομφίων (γνωστοί ως φρονιμίτες) είναι η συχνότερη περίπτωση εξαγωγής δοντιού σε ηλικίες από 20 έως 40 ετών. Είναι γνωστό πως οι φρονιμίτες είναι περισσότερο επιρρεπείς στη δημιουργία προβλημάτων σε σύγκριση με τα υπόλοιπα δόντια. Τα προβλήματα για τα οποία είναι πιθανό να ευθύνεται ένας φρονιμίτης μπορεί να επηρεάζουν είτε αυτόν, είτε τα ούλα, είτε τα γειτονικά δόντια ή το οστό της γνάθου.

Πότε ένας φρονιμίτης αποκαλείται έγκλειστος και πότε ημιέγκλειστος;

Έγκλειστα θεωρούνται τα δόντια που δεν έχουν ανατείλει κατά το χρόνο της φυσιολογικής τους ανατολής και ως εκ τούτου παραμένουν μέσα στη γνάθο (άνω ή κάτω) όπου περιβάλλονται ολικά ή μερικά.

Αυτού του είδους τα δόντια, λοιπόν, χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: τα κυρίως έγκλειστα και τα ημιέγκλειστα. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται όσα δεν έχουν ανατείλει καθόλου, ενώ στη δεύτερη όσα έχουν ανατείλει μερικώς.

Ακριβώς ο ίδιος διαχωρισμός ισχύει και στην περίπτωση του φρονιμίτη. Έτσι, ένας έγκλειστος φρονιμίτης δεν έχει ανατείλει καθόλου, ενώ ένας ημιέγκλειστος έχει ανατείλει σε βαθμό μικρότερο από το φυσιολογικό.

Όπως είναι κατανοητό και οι δύο παραπάνω καταστάσεις είναι ανεπιθύμητες και αργά ή γρήγορα θα δημιουργήσουν προβλήματα που μπορεί να επηρεάσουν τη συνολική υγιεινή και αισθητική του στόματος.

Εικόνα: Χάθηκε ο δεύτερος τραπεζίτης επειδή ο έγκλειστος φρονιμίτης κατέστρεψε τη μια ρίζα του.

Συμβουλή του ιατρού προς τους γονείς:

Σε ηλικία 15-16 ετών προσέξτε τα μπροστινά, κάτω δόντια των παιδιών σας. Αν παρατηρήσετε πως τείνουν να πυκνώσουν ή να στραβώσουν τότε είναι πολύ πιθανό οι φρονιμίτες να αναπτύσσονται μέσα στη γνάθο διότι δε βρίσκουν τον απαραίτητο χώρο για να ανατείλουν.

Η παραπάνω κατάσταση μπορεί να οδηγήσει στη μεταφορά πίεσης στα υπόλοιπα δόντια ή στην καταστροφή της ρίζας του δεύτερου τραπεζίτη (το δόντι που βρίσκεται ακριβώς δίπλα σε ένα φρονιμίτη).

Πότε είναι αναγκαία η εξαγωγή ενός φρονιμίτη;

Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, οι φρονιμίτες είναι επιρρεπείς στη δημιουργία προβλημάτων. Ο οδοντίατρος μπορεί να προτείνει την εξαγωγή φρονιμίτη σε αρκετές περιπτώσεις, με τις συνηθέστερες από αυτές να είναι οι εξής:

• Ο φρονιμίτης παραμένει “κλεισμένος” στη γνάθο (έγκλειστος) και προκαλεί κατά διαστήματα έντονο πόνο στον ασθενή.
• Ο φρονιμίτης έχει ανατείλει μερικώς (μπορεί να γίνει αντιληπτός με γυμνό μάτι ή με τη γλώσσα), όμως δε δύναται να ανατείλει πλήρως.
• Εμφάνιση περιστεφανίτιδας. Πρόκειται για μια φλεγμονή που προκαλείται από τη μόλυνση των ούλων γύρω από τη μύλη ενός δοντιού που φαίνεται να έχει ανατείλει μερικώς (ημιέγκλειστος φρονιμίτης). Η ανάπτυξη περιστεφανίτιδας είναι περισσότερο συχνή σε ηλικίες 17-25 ετών.
• Περιοδοντίτιδα ή εμφάνιση τερηδόνας. Οι φρονιμίτες είναι δυσπρόσιτα δόντια σε σύγκριση με τα υπόλοιπα. Για αυτόν το λόγο ο καθαρισμός τους είναι δυσκολότερος και πρέπει να γίνεται με περισσότερη επιμέλεια. Όταν αυτό δε συμβαίνει δημιουργούνται δυσάρεστες καταστάσεις που μπορεί να σημαίνουν την εξαγωγή τους.
• Βλάβη σε γειτονικό, υγιές δόντι, είτε άμεσα λόγω επαφής των δύο, είτε έμμεσα λόγω παθήσεων των ούλων, αποστήματος, κύστης κ.ά.
• Πρόκληση τραυματισμών σε μαλακούς ιστούς όταν ο φρονιμίτης έχει ανατείλει στραβά και ερεθίζει τη γλώσσα ή το μάγουλο του ασθενούς.
• Άσκηση πίεσης σε γειτονικά δόντια που με τη σειρά της μεταφέρεται στα μπροστινά και προκαλεί ορθοδοντικές ανωμαλίες.

Η εκδήλωση οποιασδήποτε κατάστασης από τις παραπάνω πρέπει να οδηγήσει τον ασθενή στον οδοντίατρο, ο οποίος με τη σειρά του καλείται να ανακαλύψει την αιτία του προβλήματος και να αποφασίσει, σε συνεργασία με τον ασθενή, τον τρόπο θεραπείας.

Εικόνα: Στην ακτινογραφία βλέπουμε μια μεγάλη κύστη που δημιουργήθηκε από το οδοντοθυλάκιο (κάτι σαν τον εμβρυακό σάκο) σε φρονιμίτη που παρέμεινε μέσα στη γνάθο 40 χρόνια. Αποτέλεσμα ήταν να προκληθεί σημαντική ζημιά στο οστό της κάτω γνάθου.

Η επέμβαση για την εξαγωγή φρονιμίτη

Αν ο φρονιμίτης έχει ανατείλει πλήρως, δηλαδή δεν είναι έγκλειστος ή ημιέγκλειστος, η εξαγωγή του δε διαφέρει από αυτήν οποιουδήποτε άλλου δοντιού.

Η εξαγωγή φρονιμίτη είναι δυσκολότερη κυρίως λόγω της θέσης του (βρίσκεται στο βάθος του στόματος), γεγονός που αφορά κατά κύριο λόγο στον ιατρό και απαιτεί το σωστό χειρισμό από μέρους του. Είναι προφανές πως μπορεί να γίνει σημαντικά δυσκολότερη όταν αφορά σε έγκλειστο φρονιμίτη.

Λόγω της γειτνίασης των ριζών του φρονιμίτη με νεύρα της κάτω γνάθου κρίνεται απαραίτητη η λήψη ακτινογραφίας με στόχο το σαφή εντοπισμό της θέσης τους και την αποφυγή δυσάρεστων επιπλοκών.

Η δυσκολία και η διάρκεια της επέμβασης αφαίρεσης ενός φρονιμίτη εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τους παρακάτω παράγοντες:

• Τον αριθμό, το μέγεθος και το σχήμα των ριζών του δοντιού.
• Το βαθμό εγκλεισμού, εφόσον υπάρχει. Δηλαδή το πόσο “κρυμμένο” είναι το δόντι μέσα στο οστό της γνάθου.
• Τη γωνία με την οποία τείνει να ανατείλει το δόντι.
• Την ηλικία του ασθενούς.
• Το χειρισμό του χειρουργού που συχνά επηρεάζει σημαντικά την πορεία της επέμβασης.

Η εξαγωγή γίνεται με τοπική αναισθησία στο χώρο του ιατρείου και ο πόνος απουσιάζει κατά την επέμβαση. Ο οδοντίατρος θα σας δώσει οδηγίες για τις μέρες που θα ακολουθήσουν.

Έγκλειστοι κυνόδοντες

Οι κυνόδοντες είναι τα τελευταία δόντια που ανατέλλουν στο στόμα. Μερικές φορές, όμως, δε βρίσκουν τον απαραίτητο χώρο με αποτέλεσμα να μένουν μέσα στη γνάθο, συνήθως σε μια πολύ κακή θέση: πάνω από τις ρίζες των μπροστινών δοντιών. Όταν εμφανίζεται η κατάσταση που περιγράφηκε προηγουμένως, οι κυνόδοντες καταστρέφουν τις ρίζες των μπροστινών δοντιών και οδηγούν στην απώλεια αυτών.

Η διάγνωση των έγκλειστων κυνοδόντων γίνεται πολύ νωρίς (σε ηλικία 12 ετών), οπότε μπορούμε να αποκαλύψουμε τη μύλη τους και ο Ορθοδοντικός να τους “τραβήξει” στη φυσική τους θέση, πριν προλάβουν να κάνουν ζημιά στα υπόλοιπα δόντια.

Αξίζει να σημειωθεί πως όταν λείπουν οι άνω κυνόδοντες από ένα άτομο, τότε το πρόσωπο του φαίνεται γερασμένο πρόωρα, καθώς “κρεμάει” το χείλος αφού δεν υπάρχει το κυνοδοντικό έπαρμα (το σημείο που μπορεί κανείς να ψηλαφίσει με τα δάκτυλα κάτω και λίγο έξω από τα ρουθούνια).

Σε κάθε περίπτωση, αν η διάγνωση δε γίνει έγκαιρα και δεν υπάρχει χρόνος ή άνεση για ορθοδοντική θεραπεία, που είναι η προτιμότερη και ορθότερη αντιμετώπιση, πρέπει να εξαχθούν χειρουργικά.

Η πιο συνηθισμένη περίπτωση έγκλειστων κυνοδόντων παρουσιάζεται στην άνω γνάθο όταν δε βρίσκουν χώρο να ανατείλουν μέσα στο στόμα στην ηλικία περίπου των 13 χρόνων. Τότε παίρνουν μια κλίση που τείνει να γίνει οριζόντια και υπάρχει πιθανότητα η μύλη του έγκλειστου κυνόδοντα να καταστρέψει τη ρίζα κάποιου κοπτήρα (4 μπροστινά δόντια) της άνω γνάθου, όπως εδώ που φαίνεται η καταστροφή της ρίζας του δεξιού, άνω, πλάγιου κοπτήρα. Εδώ απαιτείται χειρουργική εξαγωγή του κυνόδοντα.

Σπάνια περίπτωση μετανάστευσης του δεξιού κάτω κυνόδοντα από τη θέση «1» στο άλλο μισό της κάτω γνάθου, στη θέση «2», με αποτέλεσμα να πιέσει τη ρίζα ενός κοπτήρα και να τη βγάλει έξω από το κόκκαλο.
Δείτε το περιστατικό >
(περιέχονται σκληρές εικόνες από το χειρουργείο)